Bogdan Konopka
NOSTOS
The beauty of Anita Andrzejewska’s photographs is constituted by several elements infrequently appearing together. The freshness and simplicity of her perception is accompanied by secrecy and precision of frame. The gentle penetration of firm, graphit-like undertints coincides with delicate arrangement of light patches and the softness of lines. The sandy granulation of many of her photographs brings to mind old-time engravings and long-forgotten graphic techniques. The tonality of her photos sometimes reminds us of the thick greyness of cooled, yet uncongealed vulcanic lava or muddy sludge, over which dark, heavy clouds are hovering. Yet in these photographs no drama is enacted, no catastrophe is apparent; moreover- these photos pose no questions, tell no stories, describe nothing. What seems more important is the inner world of the artist’s sensitivity, imposed on the pictures and dominating them. The technical side of these photographs is to create the mood, the climate of individually perceived moment. These photos are the a testimony of our state of mind; they reveal the part of our being that only art can support. In reality nothing but art allows us to create, visualise the invisible stream of thoughts, feelings, and sensations. Anita’s photographs are not ordered thematically either; they are like moments chosen randomly from the life of a wanderer. The only link between them is the artist herself, her choice, the form she decided to give them, and her life, which in future will result in new images, thus writing the sequel to yet unknown experiences and admiration which may occur on the patiently moving axis of time. In Anita’s photographs the world is coming out of the darkness, and the helix of haste has not been put in motion yet. They are painfully nostalgic, but this is not the kind of nostalgia denoting the feeling of homesickness in Latin; rather a sensation close in meaning to the Greek word nostos (return). It is the willingness to visualise the lost paradise of harmony between nature, people, and all other creatures living there. When I look at people in Anita’s photographs, I cannot resist the grace of their silhouettes in the landscape, and I am even more charmed by the gentleness of their gestures. In all Anita’s photos I have seen, human face is shown in fragments: sometimes disappearing in the shadow, sometimes escaping the frame, or even completely absent from it. These images affect our memory deeply not only because they are the vestibule to mistery; but most importantly because they are the evidence of the gift, rather than merely talent, which she is obviously endowed with.
Paris, 16.05.2003
PL
Bogdan Konopka
NOSTOS
Na urodę fotografii Anity Andrzejewskiej składa się kilka nieczęsto występujących razem elementów. Świeżości i prostocie spojrzenia towarzyszy sekretność i precyzja kadru. Łagodności przenikania się mięsistych, grafitowych półtonów wtóruje łagodność rozkładu plam i miękkość linii. Piaskowa ziarnistość wielu z nich przywołuje także pamięć dawnych sztychów i odesłanych w niebyt zapomnienia technik graficznych. Tonalność jej fotografii przypomina czasem gęste szarości schłodzonej lecz niezastygłej jeszcze lawy wulkanicznej lub błotnistego mułu, nad którym wciąż wiszą ciężkie, ołowiane chmury. Ale w tych fotografiach nie rozgrywa się żadna tragedia, nie ma tu katastrofy, co więcej te zdjęcia nie stawiają żadnych pytań, o niczym nie opowiadają, niczego nie opisują. Ważniejszy jest tu bowiem nałożony na zdjęcie i dominujący nad nim wewnętrzny świat wrażliwości artystki, gdzie techniczna strona służy jedynie budowaniu nastroju, klimatu jednostkowo przeżywanej chwili. Są świadectwem stanu ducha, ujawnieniem tej części naszego jestestwa, której sprzyja jedynie sztuka. Bo tak naprawdę tylko sztuka pozwala na stwarzanie; wizualizowanie niewidzialnego strumienia myśli, uczuć i odczuć. Fotografie Anity nie posiadają też uporządkowania tematycznego, są jak chwile wyrwane z życia wędrowca. Jedynym łącznikiem między nimi jest ona sama, ich wybór, forma jaką im nadała oraz jej życie, które z czasem przyniesie nowe obrazy dopisując jakiś ciąg dalszy do nieznanych przecież dziś jeszcze przeżyć i zachwytów jakie mogą się wydarzyć na cierpliwie płynącej osi czasu. W fotografiach Anity świat wyłania się z mroczności a spirala pośpiechu jeszcze nie została uruchomiona. Są one aż do bólu nostalgiczne, tyle że nie jest to nostalgia oznaczająca w łacinie tęsknotę za ojczyzną a raczej zbliżająca się do greckiego nostos (powrót), chęć zwizualizowania utraconego przez ludzkość raju harmonii natury, człowieka i wszelkiego stworzenia w nim żyjącego. Kiedy przyglądam się ludziom na fotografiach Anity nie mogę się oprzeć urokowi sylwetek w pejzażu – a nade wszystko łagodności gestów ich rąk i dłoni. We wszystkich fotografiach Anity jakie widziałem twarz człowieka pokazywana jest fragmentarycznie : czasem znikająca w cieniu, czasem uciekająca poza kadr a czasem wręcz nieobecna. Są to obrazy głęboko zapadające w pamięć nie tylko dlatego, że są przedsionkiem tajemnicy ; lecz przede wszystkim dlatego, że są świadectwem posiadanego daru a nie tylko talentu, którego zresztą Anicie nie brakuje.
Paryż 16.05.2003.